Dramadriehoek én Winnaarsdriehoek

Welke rol(len) herken jij bij jezelf?

De meeste mensen weten dat een betere communicatie zorgt voor een betere samenwerking.

De manier in deze blog is maar 1 vorm van communicatie en komt uit de Transactionele analyse: een therapie, persoonlijkheidstheorie, een communicatiemodel en een psychotherapeutische behandelmethode.

Dramadriehoek

De dramadriehoek wordt ook wel de Karpman-driehoek (naar de grondlegger Stephen Karpman, leerling van Carl Gustav Jung) of reddingsdriehoek genoemd. De punten van de driehoek staan voor 3 rollen: een slachtoffer, een redder en een aanklager. Deze rollen worden onbewust in communicatie tussen mensen ingenomen. 

• Slachtoffer: denkt bijvoorbeeld “ik word niet op waarde geschat”, stelt zich vervolgens passief op, vanuit onmacht, haalt zichzelf naar beneden (“ik ben er ook niet geschikt voor”) of denkt dat hij/zij er zelf niets aan kan doen (“ik kan het niet, jij moet het doen”). Het slachtoffer neemt geen verantwoordelijkheid en zorgt zo voor aandacht. De redder wordt uitgedaagd om te gaan redden of de aanklager kan gaan bekritiseren.

• Redder: denkt bijvoorbeeld “ik weet wat jij nodig hebt”, helpt gevraagd of ongevraagd en gaat ervan uit dat de ander geen zelfoplossend vermogen heeft (“volgens mij lukt het beter zo…). Dit zijn vaak mensen met een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel. Zij hebben de neiging om te veel hooi op hun vork te nemen en zaken op te pakken die niet tot hun verantwoordelijkheid behoren. Het slachtoffer laat zich gewillig helpen of de aanklager vindt de hulp nog steeds niet goed genoeg.   

• Aanklager: denkt bijvoorbeeld “jij doet het niet goed”, is kritisch en veroordelend naar de ander, wijst met een afkeurende vinger naar de ander en legt de volledige verantwoordelijkheid bij de ander (“kijk eerst eens naar jezelf. Jij doet….Nee, !”). Het slachtoffer wordt bevestigd in zijn/haar minderwaardigheid, de redder gaat nog meer redden.

Tijdens een gesprek kun je switchen tussen de verschillende rollen, afhankelijk van hoe de communicatie verloopt. De rollen zijn daarnaast complementair aan elkaar: de redder zoekt een slachtoffer en vice versa, de aanklager heeft iemand nodig om tegen te klagen. De dramadriehoek blijft zo in stand. Het leidt niet tot een effectieve communicatie en een gezonde relatie, maar eerder tot echte “drama”. De kunst is dus om tijden de ineffectieve communicatie uit de dramadriehoek te stappen. Maar hoe doe je dat nu?

Winnaarsdriehoek
Om uit de dramadriehoek te kunnen stappen, gaan we in plaats van onze antennes bij de ander te brengen, verantwoordelijkheid nemen voor ons eigen gedrag.

Daardoor gaan we handelen vanuit gelijkwaardigheid. In de dramadriehoek hierboven nemen de rollen de volgende basishoudingen aan:

• Het slachtoffer heeft de basishouding “jij bent oké, ik ben niet oké”.
• De redder heeft de basishouding “jij bent niet oké, ik ben oké”.
• De aanklager heeft de basishouding “jij bent niet oké, ik ben oké”.

Voor een effectieve communicatie en gezonde relaties is onze basishouding: ik ben oké, jij bent oké.

Bovendien richten we ons niet op het probleem, maar op hoe we naar de situatie kijken.

Hiermee stappen we uit de dramadriehoek en in de winnaarsdriehoek. De punten van deze laatste driehoek worden ingenomen door de volgende 3 rollen:

kwetsbaar, behulpzaam en assertief zijn.

• Kwetsbaar zijn: je accepteert jezelf en deelt je echte gevoelens. Je vraagt bijv.: “wil je me hiermee even helpen?”.
• Behulpzaam zijn: je accepteert dat de ander een zelfoplossend vermogen heeft. Je helpt alleen gevraagd, luistert en begrijpt en hoeft niet nodig gevonden te worden door de ander. Je doet niets meer dan afgesproken. Je vraagt bijv.: “kan ik iets voor je doen?”.
• Assertief zijn: je accepteert andermans waarde, bent niet oordelend, kent je eigen gevoelens en behoeften en communiceert vanuit de ik-boodschap. Je hebt aandacht voor eigen en andermans belangen. Je zegt bijv.: “ik wil graag dat je daar rekening mee houdt.”

Door in de winnaarsdriehoek te communiceren, blijf je in verbinding met de ander. Het zorgt voor een effectieve communicatie en gezonde samenwerkingsrelaties.

Welke rol(len) herken jij bij jezef?

In mijn training van shit naar SHINE, leer je de details, de gewoonte en de frameworks om alles in de praktijk te brengen met blijvende resultaten voor je rest van je leven.